Artykuł opublikowany w "Psychologia i medycyna. Wspólne obszary zainteresowań" w 2007 roku.

Wpływ diety rozdzielczej na zdrowie i samopoczucie człowieka

WSTĘP

Współczesnemu człowiekowi bardzo często dokuczają problemy układu trawiennego. Mam tu na myśli: zgagę, uczucie pełni w żołądku i jelitach, wzdęcia i zmęczenia po posiłku, kwaśne odbijanie się. Dolegliwości te występują tak często, że niewiele osób zastanawia się nad przyczynami, a jedynie leczy skutek, sięgając po różne farmaceutyki, które w dłuższym okresie stosowania nie są obojętne dla zdrowia. Również niewiele osób uświadamia sobie, że wszystkie te dolegliwości mogą wiązać się z nieprawidłowym łączeniem ze sobą różnych pokarmów.

Naukowcem, który od wielu lat zajmuje się problematyką łączenia pokarmów jest belgijski dietetyk - Jan Dries. Wyszedł on od teoretycznych podstaw dr Haya i dr Sheltona.  Dzięki własnym badaniom teoretycznym i praktyce zyskał nową wiedzę na temat fizjologii trawienia i zdobył uznanie kół naukowych jak i wielu ludzi, którzy dzięki odpowiedniemu łączeniu pokarmów odzyskali zdrowie i dobre samopoczucie. W Wielkiej Brytanii i Belgii jego książka „Właściwe zestawienie pokarmów” stała się bardzo popularna.

PRAWIDŁOWE ZESTAWIENIE POKARMÓW

Prawidłowe zestawienie pokarmów polega na takim doborze pokarmów w ramach jednego posiłku, aby do siebie pasowały. To znaczy, aby uwzględniały proces i fizjologię  trawienia, jak również skład poszczególnych pokarmów.

Pokarmy zawierają pięć podstawowych substancji odżywczych, takich jak:

1. tłuszcz,
2. cukier,
3. białko,
4. skrobię,
5. kwasy.

Te wymienione wcześniej substancje odżywcze znajdują się w poszczególnych pokarmach w różnych proporcjach. Przy czym, niektóre z nich można ze sobą łączyć w ramach jednego posiłku, inne nie, gdyż  takie zestawienie niekorzystnie wpływa na proces trawienia. A wynika to z faktu, że każdy pokarm ma w swoim składzie dominującą substancję odżywczą, czyli na przykład: cukier lub białko lub tłuszcz lub skrobię lub kwasy. A ta dominująca substancja odżywcza programuje cały proces trawienia. Jeżeli w tym samym czasie spożywamy pokarmy z kilkoma dominującymi substancjami może dojść do procesów fermentacyjnych i gnilnych, i w organizmie pojawiają się toksyny.

Pokarmy i ich dominujące składniki odżywcze przedstawia tabela nr 1. Należy zaznaczyć, że istnieją pokarmy, które mają dwa lub nawet trzy składniki dominujące.

Tabela 1

Pokarmy i ich dominujące składniki odżywcze.

Opracowanie własne na podstawie: J. i I. Dres, Co z czym? Prawidłowe zestawianie pokarmów, Oficyna Wydawnicza Aba, Warszawa, s. 28-38, s. 124.

Poniższe kombinacje składników odżywczych tworzą dobre lub złe zestawienia pokarmowe.

• Białko + tłuszcz = dobre zestawienie
• Tłuszcz + skrobia = dobre zestawienie
• Tłuszcz  + kwas =  dobre zestawienie
• Cukier + kwas = dobre zestawienie
• Białko + skrobia = złe zestawienie
• Białko + cukier = złe zestawienie
• Cukier + tłuszcz = złe zestawienie
• Skrobia + kwas = złe zestawienie
• Skrobia + cukier = złe zestawienie
• Kwas + białko = złe zestawienie

Tabela nr 2 przedstawia złe zestawienia pokarmów, które tworzą ciężkostrawne kombinacje.

Tabela 2

Złe zestawienie pokarmów

Opracowanie własne na podstawie: J. i I. Dres, Co z czym? Prawidłowe zestawianie pokarmów, Oficyna Wydawnicza Aba, Warszawa, s. 67-84.

Tabela nr 3 przedstawia dobre zestawienia pokarmów.

Tabela 3

Dobre zestawienie pokarmów

Opracowanie własne na podstawie: Opracowanie własne na podstawie: J. i I. Dres, Co z czym? Prawidłowe zestawianie pokarmów, Oficyna Wydawnicza Aba, Warszawa, s. 85-94.

Ale prawidłowe zestawienie pokarmów to nie wszystko. Trzeba jeszcze uwzględnić kilka istotnych zasad, które pomogą w uniknięciu zaburzeń trawiennych:

1. Zachowanie równowagi kwasowo- zasadowej. Do pokarmów zakwaszających można zaliczyć: ryby, mięso, ser, potrawy mączne, chleb, orzechy, nasiona, rośliny strączkowe, pestki, itp. Natomiast wśród pokarmów o odczynie zasadowym można znaleźć między innymi: owoce, jagody, ziemniaki, marchew, rośliny bulwiaste, mleko i pewne jego produkty, jarzyny i warzywa o dużej zawartości wody. Chleb z szynką to niedobra kombinacja, ale jeżeli do kanapki dodamy warzyw to stanie się ona mniej ciężkostrawna. Tak samo mięso należy jadać z bardzo dużą ilością warzyw.
2. Zbyt  szybkie spożywanie pokarmów. Jeżeli jemy za szybko to połykamy zbyt dużo powietrza, co może powodować odbijanie się w trakcie lub po jedzeniu.
3. Lepiej zjadać kilka małych posiłków, niż jeden większy. Wtedy żołądek nie musi się zmagać w procesie trawienia z nadmiarem pokarmu. 
4. Należy dokładnie przeżuwać każdy kęs. Zbyt szybkie jedzenie powoduje, że pokarm jest zbyt słabo przeżuty. A zadaniem żołądka nie jest rozcieranie czy rozdrabnianie pokarmu, ale wymieszanie treści żołądkowej z sokiem trawiennym. W takim razie, jeżeli żołądek nie strawi dużych kawałków pokarmu to mogą one gnić lub fermentować w dwunastnicy czy jelitach.
5. Lepiej nie spożywać posiłku, kiedy jesteśmy w stanie mocnego pobudzenia emocjonalnego  , gdyż pokarm nie jest wtedy prawidłowo przyswajany, gnije, fermentuje, wywołując uczucie dyskomfortu.
6. Zaleca się nie spożywać żadnych przekąsek między posiłkami. Już starożytni mędrcy twierdzili, że „Nie wolno jeść nowego posiłku, dopóki wcześniejszy nie został strawiony , albowiem mogą one okazać się niezgodne i rozpoczną kłótnię”.
7. Najlepszymi porami dla narządów trawiennych jelita grubego, żołądka i śledziony są wczesny poranek i przedpołudnie. Nie wskazane jest najadanie się wieczorem, gdyż w nocy układ trawienny nie będzie w stanie w całości strawić tego pokarmu. W rezultacie tego wytworzy się wiele złogów i śluzu, ponadto organizm nie odpocznie, tylko będzie trawił pokarm.
8. Warto jest zaczynać każdy posiłek od owoców, pokarmu roślinnego, surówek lub świeżego soku .
9. Nie należy jeść pokarmu zbyt zimnego i zbyt gorącego . Wskazane jest spożywać ciepłe potrawy i napoje o temperaturze pokojowej lub trochę wyższej, aby żołądek nie musiał tracić swojej energii na podgrzanie potraw do temperatury ciała, lecz od razu mógł zaczynać proces trawienia.
10. Należy pić 10-15 minut przed posiłkiem lub po upłynięciu dłuższego czasu po posiłku, aby nie przeciążać i nie zaburzać procesu trawienno-wydzielniczego układu pokarmowego.
11. Owoce powinno się jeść na pusty żołądek.
    

KORZYŚCI ZDROWOTNE Z PRAWIDŁOWEGO ZESTAWIENIA POKARMÓW

Korzyści z prawidłowego zestawienia pokarmów są znaczące i imponujące.

Jak zapewniają Jan i Inge Dres: „Przy sprawnie funkcjonującym trawieniu automatycznie osiąga się właściwą wagę ciała. Chudniemy lub przybieramy na wadze, aż do osiągnięcia normalnej dla nas wagi. Wzdęcia, zgagi i poczucie pełnego żołądka należą do przeszłości. Alergicy pokarmowi mają wszelkie szanse uwolnienia się od dolegliwości, alergie są bowiem często efektem toksyn, powstających w jelitach w wyniku źle skomponowanych pokarmów”.

Natomiast wyniki eksperymentu przeprowadzone przez dr Hay’a na próbie 18 mężczyzn w wieku od 28 do 55 lat pokazały, że po zastosowaniu diety rozdzielczej (oddzielnie potrawy białkowe i węglowodany) po upływie jednego tygodnia zdolność do pracy mężczyzn zwiększyła się o 50%, a pod koniec czwartego tygodnia – o 165%.

W 1978 roku doktor Walb zbadał 82 kobiety i 51 mężczyzn, których średnia wieku wynosiła 53 lata, a którzy cierpieli na różne choroby: guzy, alergie, choroby nerek, reumatyzm, cukrzycę, choroby układu krążenia i narządów trawiennych. Badanie krwi po czterech tygodniach stosowania diety rozdzielczej wykazało, że wskaźniki krwi unormowały się w około 80%.

Literatura:

1. D. Reid, Tao zdrowia, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1997.
2. G. Małachow, Dieta lecznicza i rozdzielna, Oficyna Wydawnicza Aba, Warszawa.
3. J. i I. Dres, Co z czym? Prawidłowe zestawianie pokarmów, Oficyna Wydawnicza Aba, Warszawa
4. J. le Tissier, Łączenie pokarmów dla wegetarian. Zdrowa dieta zgodnie z zaleceniami doktora Williama H. Haya, Wydawnictwo Interspar, Warszawa.
5. M. Tombak, Jak żyć długo i zdrowo, Firma Księgarska Serwis, Łódź 1999.